Wandelen over het Jabikspaad – Drie dagen pelgrimeren door Noardwest Fryslân

Drie dagen. Twee wandelaars. Eén pad. En een heleboel geluksmomenten. Samen met Hans liep ik een mini-pelgrimage over het Jabikspaad in Noardwest Fryslân. Geen haast, geen druk. Alleen het ritme van onze voeten, het ruisen van de wind en op weg naar de volgende kerktoren die we al in de verte zien. Dit blog is een ode aan langzaam reizen, aan samen op pad zijn, en aan een regio die je hart zachtjes openzet.

Soms heb je gewoon zin om je tas te pakken en te gaan lopen. Niet omdat je ergens naar toe moet, maar omdat je wilt zijn waar je loopt. Dat was precies het idee achter onze mini-pelgrimage over het Jabikspaad. Drie dagen lang struinden Hans en ik door Noardwest Fryslân, op uitnodiging van Visit Noardwest Fryslân, die met hun campagne ZIN IN… kilometers geluk laat zien hoe wandelen je hoofd leegmaakt en je hart vult.

Dag 1 – De stilte als metgezel

We starten in Sint Jacobiparochie, waar de Groate Kerk ons verwelkomt met koffie, Fryske dúmkes (koekjes die al voor het eerste geluksmomentje zorgen) en warme woorden van vrijwilligers Janneke en Gerlof, die daar het Pelgrimsinformatiecentrum bestieren. Hier is het officiële beginpunt van het Jabikspaad, en voor sommige pelgrims het begin van hun lange voettocht naar Santiago de Compostela. Voor ons is het de start van een mini-pelgrimage van 3 dagen. Gewapend met een pelgrimspaspoort, een wulk, het restant van de zak dúmkes en een hoofd vol verwachting stappen we het Jabikspaad op.

Gids, Gelukswijzer, koffie en dúmkes.

De overhandiging van de wulk.

De wulk is het symbool van het Jabikspaad. Het is een schelp die gevonden wordt in de Waddenzee. Bordjes met daarop een afbeelding van de wulk zullen ons de weg wijzen over het pad. Op dit moment worden deze bordjes vervangen door wegwijzers met daarop de Sint Jacobsschelp, het symbool van de Camino de Santiago. We hangen onze wulk aan de rugzak. Het zal straks een mooie herinnering zijn aan onze mini-pelgrimage

We wandelen Sint Jacobiparochie uit. Wat meteen opvalt: de stilte. Geen autogeluiden, geen ‘mannen met machientjes’. Alleen koeien die nieuwsgierig meelopen en eenden die opschrikken als we te dichtbij komen. De rust valt op. Zo stil!

Net op het moment dat we het met elkaar bespreken komt er een helikopter over.  Wow! Er hangt een groot driehoekig apparaat onder. We hebben dit op het journaal gezien. Het is een apparaat dat zoet water van zout water kan onderscheiden. Het meet de verzilting van het landschap. Wat gaaf dat we dit ding nu in het echt zien.

De wulk wijst ons de weg.

Jacobsappels groeien langs de route. Hoe toepasselijk.

Het volgende geluksmoment is de lunch in het rode kerkje van Boer. Streekproducten, zonnestralen en stoeltjes voor de kerk. Wat is die grof gesneden boterham met kaas en Fryske mosterd ongelofelijk lekker. Het leven hoeft niet ingewikkeld te zijn om groots te voelen. Wij hadden het geluk dat Rens van Visit Noardwest Fryslân ons de heerlijke lunchproducten kwam brengen, maar iedereen kan hier zijn eigen geluksmomentje creëren. De sleutel van de kerk kan je opvragen. Het sleuteladres hangt aan de kerk. En anders zijn de twee wandelbankjes voor de kerk een prima plekje om een pauze te houden.

In Franeker bewonderen we het oude centrum, al moeten we het planetarium bewaren voor een volgende keer. Een ijsje maakt alles goed. De dag vordert al aardig en we moeten nog doorlopen naar Tzum. Daar overnachten we bij Karin en Menno in hun tuinhuisje. Hun tuin is een paradijs. Dit is, denk ik, het mooiste ‘Vrienden op Fiets’ adresje dat ik ken. Het is super gezellig om samen te eten en daarna kunnen de beentjes omhoog. Geluk is hier om te blijven.

Dag 1: meer dan geslaagd.

Petra en Menno, dank voor de gastvrijheid.

Tot morgen!

 

Het Jabikspaad – en andere langeafstandswandelpaden.

Het Jabikspaad is een 140 km lange route van Sint Jacobiparochie naar het Overijsselse Hasselt. Je hoeft geen pelgrim te zijn om ervan te genieten – alle wandelaars, fietsers en rolstoelgebruikers zijn welkom. Iedereen die houdt van langzaam reizen, bijzondere ontmoetingen en de schoonheid van het Friese landschap is hier op zijn plek.

Noardwest Fryslân is sowieso een paradijs voor wandelaars. De regio telt meer dan 300 kilometer aan langeafstandspaden, waaronder het Jabikspaad, het Ziltepad langs de Waddenkust, het Elfstendepad dat de beroemde steden verbindt, het klooster Claercamppad en de Slachte, een route over een eeuwenoude dijk. Elk pad heeft z’n eigen karakter, maar ze delen één ding: ze nodigen uit om te vertragen en te genieten.

Dag 2 – Van miezer naar magnifiek

We worden wakker in ons tuinhuisje, ontbijten rustig en nemen eerst de tijd om de magnifieke tuin en kas te bekijken. Wat een prachtplekje! Dan gaan we op pad. Het miezerige begin op een eindeloos lange weg is waardeloos, maar we hebben er lol om. Want dat is het mooie van samen wandelen: je praat de kilometers zo aan elkaar en een goeie grap zorgt dat de lucht opklaart.

Het landschap verandert. Slingerwegen, bomen, water. Authentiek Fries, land met een ziel. In Winsum pauzeren we bij een monument voor het Fierljeppen. De schans ligt er, maar als je flink springt eindig je bijna in de voortuin van een huis. Dames die we erover bevragen vertellen dat dit de oude schans is en niet meer in gebruik, maar dat de nieuwe schansen twee straten verderop liggen. Het Fierljeppen is nog springlevend.

We wandelen door naar Easterlittens. Vlak op de route ligt ‘It Krûswetter’, een passantenhaven en camping, met een perfecte plek om te lunchen. Uitkijkend over het water waar motorjachten langzaam voorbij varen, zitten we heerlijk in het zonnetje te genieten van koffie en een twaalfuurtje.

De route gaat verder langs het water. Dat loopt leuk. We gaan even van de route af in Baard om de kerk te fotograferen. Daar zien we ook een standbeeld van een kat. Hoezo een kat? Had Baard een bijzondere kat? We vragen het aan een wandelaar met een hond. Hij legt uit dat ze in Baard met de buurtgemeente vochten als katten en honden. Baard was de kat, vandaar. Later zie ik dat het café ook De Kater heet.

We wandelen naar onze volgende kerk, die van Leons. Die staat eenzaam op een terp, slechts geflankeerd door een paar boerderijen. De boer van een van die boerderijen loopt/fietst een stukje met ons mee de Leonse polder in. Hij haalt een koe op die twee dagen geleden in het land is bevallen van een kalf. ‘Het kalf is nu wild’, zegt hij. ‘Dat wordt nog lastig om die weer rustig te krijgen. Het is beter om ze meteen bij de moeder weg te halen.’ Ik zeg dat ik daar toch anders over denk. ‘Dat mag’, vindt de boer, ‘maar dan zul je meer voor je melk moeten gaan betalen.’

Het laatste stuk is het mooiste: we lopen door de Leonse polder, dwars door het grasland en hekken, onze eigen weg zoekend richting de toren van Jorwert. Daar slapen we vannacht – in een kerk. De kerk van Jorwert dient als één van de refugio’s langs de pelgrimspaden in Noardwest Fryslân.

Nijkleaster – Stilte, ontmoeting en geloof op het Friese land

De Redbadtsjerke in Jorwert is verbonden aan Nijkleaster, dat vlakbij ligt. Zij hebben de monumentale boerderij Westerhûs omgebouwd tot een modern klooster. Bij Nijkleaster kun je in een vast ritme van bidden, werken en verstillen deelnemen aan weekend- of weekretraites. Vanuit Nijkleaster worden ook allerlei activiteiten rond een thema georganiseerd, zoals stiltewandelingen, meditatieve bijeenkomsten en meeleefdagen.

De kerk is open. Petra, de vrijwilligster van de kerk, heeft me al even geappt. De bedden staan klaar en ze komt er aan. Wij leggen onze rugzakken in de kerk en gaan op zoek naar het café voor een biertje.

Als we buiten lopen horen we een ijselijk gegil en pistoolschoten. We kijken elkaar aan en gaan op onderzoek uit. Kunnen we helpen? Langs het café naar achter en daar vinden we een grote tribune en zijn ze een openluchtspel aan het repeteren. De gil kwam van een parachutist die uit de lucht kwam zeilen. We worden uitgenodigd om op de tribune te komen zitten. Dat willen we wel. Het spel is goed te volgen, ondanks dat het in rap Fries gespeeld wordt. We krijgen zelfs koffie aangeboden. Hoe leuk is dit toch allemaal! Het valt ons steeds weer op hoe vriendelijk en uitnodigend de Friezen zijn, ze nemen de tijd voor je en vinden het leuk om je over hun land en cultuur te vertellen. Ze zijn duidelijk trots op hun Friesland.

Openluchtspelen in Friesland – Jorwert als hoogtepunt

Friesland kent een rijke traditie van openluchtspelen. In dorpen door de hele provincie worden toneelstukken opgevoerd in de buitenlucht, vaak met lokale acteurs en verhalen die raken.
Het Iepenloftspul (openluchtspel) Jorwert is naar verluid de mooiste. De voorstelling Westwurd 1944 draait in september 2025. We hoorden dat de kaartjes voor de 19 voorstellingen al bijna uitverkocht zijn.

In café Het Wapen van Baarderadeel eten we ’s avonds een daghap en drinken ons uitstelde biertje. We maken nog even een wandeling door Jorwert. Onderweg spraken we over het boek van Geert Mak en wilden graag een indruk van het dorp krijgen. Dan is het tijd om naar de kerk te gaan. Het is een hele belevenis om in een kerk te slapen.

Hoe God verdween uit Jorwert – Geert Mak

In Jorwert slapen we in de Redbadtsjerke, pal naast de pastorie waar Geert Mak woonde toen hij Hoe God verdween uit Jorwert schreef. Het boek gaat over de veranderingen in het Friese platteland, en hoe dorpen zoeken naar nieuwe vormen van samenleven. Terwijl wij in de kerk slapen, voelt het alsof we even onderdeel zijn van dat verhaal.

Dag 3 – Van kerktoren tot eindselfie

We worden wakker in de kerk, de zon schijnt. De weg is weer lang en recht, maar het ochtendzonnetje verzacht alles. Dan wordt het afwisselender, via een boerenerf lopen we langs vaarten, zien prachtige boerenplaatsen en komen bij een terp midden in het grasland, waar de toren van de voormalige St. Nicolaaskerk bovenuit steekt. De routegids geeft aan dat we vanaf de terp de witte bruggetjes in de weilanden kunnen zien, die de route vormen naar Easterwierum. Dat is leuk! Alweer is de kerktoren ons ankerpunt.

In Easterwierum zien we bord waarop staat dat we koffie kunnen krijgen bij De Dille. Ik pak mijn telefoon en zoek het op. Hé, De Dille ligt op onze route. Dat staat niet in de gids. Dit is het cadeautje van de dag. We lopen snel door.

Bij theetuin en mini-camping De Dille drinken we koffie met een triootje van baksels waaronder de elfstedenkoek. We hebben uitzicht over water. Dit is alweer zo’n leuk plekje.

Daarna door naar Reard, waar het feest is: vlaggen, versierde straten, een oliebollenkraam. We lopen er voorbij (met moeite) want we koersen aan op Jirnsum, waar we onze tocht afsluiten met een lunch bij De Twee Gemeenten.

Daar komen de oost- en westroute van het Jabikspaad samen. We vragen aan de serveerster naar het Monument De Moeting, die de ontmoeting van de twee routes (en vele andere ontmoetingen) symboliseert. Zij vertelt dat het monument is verplaatst toen de straat heringericht werd. Het staat nu ergens verderop, zegt ze. Omdat we nog even tijd hebben gaan we op zoek. Met moeite vinden we het achter een aantal geparkeerde auto’s. Het is een stenen muurtje, of eigenlijk twee stenen muurtjes die samenkomen.

We maken onze eindselfie. Onze pelgrimage zit erop. Maar het gevonden geluk reist met ons mee naar huis.

Tot slot – Zin in kilometers geluk?

Drie dagen wandelen over het Jabikspaad was precies wat we nodig hadden. Niet groots, niet meeslepend, maar gewoon fijn. De rust, de ontmoetingen, de uitzichten. En vooral: het samen onderweg zijn. Want geluk zit niet in de bestemming, maar in de stappen ertussen.

Dus: trek je wandelschoenen aan, zet je telefoon op stil, en ga lopen. Noardwest Fryslân wacht op je.

Onze mini-pelgrimage over het Jabikspaad was onderdeel van de campagne ZIN IN… kilometers geluk van Visit Noardwest Fryslân. Noardwest Fryslân is een paradijs voor wandelaars. Met meer dan 300 kilometer aan langeafstandspaden, kleinschalige ondernemers en een landschap dat je uitnodigt om stil te staan. Of je nu een dag gaat of drie, alleen loopt of samen – geluk is hier geen belofte, maar een ervaring.

Goed om te weten 

Praktische info voor jouw tocht over het Jabikspaad

Wil je zelf op pad over het Jabikspaad? Dan is het handig om een paar dingen vooraf te regelen. Hier vind je alles wat je nodig hebt om goed voorbereid op weg te gaan: