Wandelen en wildkamperen is voor mij een combinatie waarvan mijn hart sneller gaat kloppen. Op pad met alles wat je nodig hebt in je rugzak en wandelen tot je geen zin meer hebt. Dan je tent opzetten midden in de natuur. Vuurtje maken, koffie zetten en later met een dampend bord eten genieten van het uitzicht. Slapen onder een heldere sterrenhemel. Helemaal alleen. Stilte, alleen de dieren om je heen maken geluid. Dat is voor mij optimaal genieten van het buitenleven en het vormt een heerlijke en betaalbare manier om Europa te ontdekken.
In de praktijk gaat het natuurlijk allemaal net iets minder gemakkelijk dan hierboven beschreven. Wildkamperen mag niet overal en het vergt ook nog wel wat kennis en vaardigheden. Maar het is zo de moeite waard om je erin te verdiepen. In dit artikel bespreek ik daarom de beste landen om wild te kamperen in Europa, noem ik de bekendste lange afstandsroutes waar je kunt wildkamperen en geef ik tips voor een geslaagde wildkampeerervaring.
Wat is wildkamperen?
Wildkamperen is een vorm van kamperen waarbij je buiten de aangewezen kampeerterreinen verblijft. Je zoekt je eigen plekje om te slapen. Het is een manier om te genieten van de natuur en het buitenleven op een meer avontuurlijke en onafhankelijke manier. In tegenstelling tot kamperen op traditionele kampeerterreinen moet je rekening houden met het ontbreken van voorzieningen zoals water, elektriciteit of sanitaire voorzieningen. Wildkamperen vereist daarom dat je je goed voorbereid op helemaal zelfvoorzienend zijn. Je mag het alleen doen als je geen enkel spoor van je verblijf achterlaat in de natuur.
In sommige landen is wildkamperen toegestaan met inachtneming van lokale wet- en regelgeving met betrekking tot wildkamperen. In andere landen zijn speciale voorzieningen aangebracht waarop het is toegestaan om te wildkamperen. Deze voorzieningen vind je vooral langs wandelpaden in afgelegen gebied. Ze zijn niet altijd gratis.
Waarom wildkamperen in Europa?
Wandelen in combinatie met wildkamperen is het mooiste wat er is. Dichter bij de natuur kun je niet komen. Het gevoel van geheel zelfvoorzienend te zijn, zelf je keuzes te maken en de totale vrijheid te ervaren is heerlijk. Overnachten op bijzondere plekjes, wakker worden van de zon die vroeg opkomt en meteen een duik nemen in het meer. Geweldig!
Europa biedt talloze mogelijkheden voor mensen die willen wandelen en wildkamperen. De Scandinavische landen en Schotland staan er om bekend dat je er kunt wildkamperen, maar ook in de Baltische staten en de Balkanlanden mag je wildkamperen.
Het is ook een hele betaalbare manier van vakantie houden. Het vergt een eenmalige investering in een goede uitrusting, die wel bij voorkeur lichtgewicht (dus kostbaar) is, maar tijdens de vakantie spaar je overnachtingskosten uit.
De beste landen voor wildkamperen in Europa
Europa heeft veel landen waar je kunt wildkamperen, maar sommige zijn beter geschikt dan andere. Hieronder vind je een lijst met de beste landen om te wandelen en te wildkamperen in Europa:
Zweden: met zijn uitgestrekte bossen, meren en bergen is Zweden een perfecte bestemming voor wildkamperen. Het recht op toegang van de Zweedse grondwet zorgt ervoor dat je vrij kunt kamperen op de meeste plaatsen. Wildkamperen is toegestaan, zolang het niet langer duurt dan 24 uur op dezelfde locatie. Het is verboden om te kamperen op landbouwgrond en in privétuinen. Je moet 150 meter bij bebouwing en hekken vandaan blijven.
Schotland: Schotland biedt uitgestrekte hooglanden en een prachtige kustlijn. Het is legaal om wild te kamperen in Schotland, zolang je de Scottish Outdoor Access Code volgt. Het is verboden om te kamperen op landbouwgrond en in tuinen zonder toestemming van de eigenaar, en in sommige gebieden zijn er beperkingen voor wildkamperen vanwege beschermde diersoorten en vegetatie.
Noorwegen: Noorwegen is een van de beste bestemmingen voor wildkamperen vanwege zijn indrukwekkende fjorden en bergen. Het recht op toegang zorgt ervoor dat je vrij kunt kamperen op de meeste plaatsen. Wildkamperen is toegestaan, zolang het niet langer duurt dan 2 nachten op dezelfde locatie. Het is verboden om te kamperen op landbouwgrond, in privétuinen en in beschermde natuurgebieden.
Finland: Finland heeft uitgestrekte bossen, meren en moerassen. Je kunt vrij kamperen in Finland, zolang je je houdt aan de regels van het Finse allemansrecht. Je moet rekening houden met enkele beperkingen: het is verboden om te kamperen binnen een straal van 150 meter van een bewoonde woning, om vuur te maken op droge of winderige dagen en in beschermde natuurgebieden.
IJsland: Wildkamperen is toegestaan, maar met vele beperkingen. Het is verboden om te kamperen in beschermde natuurgebieden en op privéterrein zonder schriftelijke toestemming van de eigenaar. Er mag ook geen camping in de buurt zijn en mag je er maximaal 24 uur bivakkeren.
In deze landen van Europa mag je ook wildkamperen
De Balkan
Wildkamperen is in de meeste Balkanlanden toegestaan, maar de regels kunnen per land verschillen. Hieronder vind je enkele richtlijnen:
Tsjechië: Tsjechië is een geweldig wandelland met een uitgebreid net aan goed onderhouden wandelpaden. Wildkamperen is toegestaan op grond van de staat en in aangewezen privékampeerzones. In sommige nationale parken en beschermd natuurgebieden is wildkamperen niet toegestaan.
Slovenië: Wildkamperen is toegestaan, mits men toestemming heeft van de eigenaar van het land. In sommige nationale parken is wildkamperen niet toegestaan, en in andere gebieden gelden beperkingen zoals de afstand tot waterbronnen.
Albanië: Wildkamperen is toegestaan in Albanië, zolang men zich houdt aan de Albanese wet- en regelgeving. Er zijn geen specifieke regels met betrekking tot wildkamperen, maar het is belangrijk om de natuur te respecteren en geen sporen achter te laten.
De Baltische staten en Polen
In de Baltische staten en Polen is wildkamperen toegestaan op sommige plekken, maar er zijn wel regels waar je je aan moet houden. In Letland, Estland en Litouwen mag je bijvoorbeeld maximaal twee nachten op dezelfde plek blijven, tenzij je toestemming hebt van de landeigenaar of de lokale autoriteiten. In Polen is wildkamperen in principe toegestaan, maar alleen op bepaalde plekken, zoals aangewezen kampeerterreinen of in de bergen boven de boomgrens.
In de Baltische staten en Polen geldt verder dat je je kampvuur alleen mag maken op aangewezen plekken en dat je geen afval achter mag laten. Het is ook belangrijk om respect te tonen voor de natuur en de omgeving, en om geen schade toe te brengen aan flora en fauna.
Frankrijk
Wildkamperen (‘le camping sauvage’) is in Frankrijk is officieel verboden. Bivakkeren (‘le bivouac’) daarentegen is wel toegestaan tussen 7 uur ’s avonds en 9 uur ’s ochtends. Wat is het verschil? De tijden natuurlijk, maar ook dat bivakkeren alleen mag op minimaal één uur lopen van een weg.
Zwitserland
Het is best onduidelijk waar je wel en niet mag wildkamperen in Zwitserland. Boven de boomgrens is het in ieder geval toegestaan. Hoewel daar ook wel weer uitzonderingen op zijn. Dit overzicht geeft uitsluitsel.
Waar is wildkamperen verboden?
In het grootste deel van Europa is wildkamperen in de algemene zin verboden. In Ierland, Denemarken, Italië, Kroatië, België, Bulgarije, Duitsland, Engeland, Griekenland, Spanje, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal en Slovenië is wildkamperen verboden.
Mag je wildkamperen in Nederland?
Helaas is wildkamperen in Nederland niet toegestaan. Toch zijn er wel wat vormen die bij het echte geluksgevoel van wildkamperen komen. Er zijn namelijk een aantal Paalkampeerplekken waar je gratis je tent mag neerzetten, maar waar verder geen voorzieningen zijn behalve een waterpomp en een paal met een bordje Paalkamperen. Binnen een straal van 10 meter van deze paal mag je kamperen. Tot 2020 kon je via Staatsbosbeheer deze ‘officiële wildkampeerplek’ regelen. Tegenwoordig beheert Stichting Wildkamperen een aantal wildkampeerplekken. Op hun site vind je een handige kaart met legale plekken in Nederland en België.
Er zijn een aantal Natuurkampeerterreinen waar geen voorzieningen zijn en waar je met je tent of hangmat kunt kamperen. Bijvoorbeeld op Natuurkampeerterrein De Maasakker in het Brabantse Megen of Natuurkampeerterrein Landgoed Quadenoord aan de rand van de Veluwe.
Bij Buytenplaets Suydersee aan de rand van Lelystad mag je met toestemming wildkamperen in een bos en op Camping Twilhaar in Haarle, op de Sallandse Heuvelrug, mag je een kampeerplaats uitkiezen op een bosrijk terrein.
Wildkamperen regels en veiligheid
Het is belangrijk om je goed voor te bereiden met betrekking tot de regels die gelden in het land en langs de route die je gaat wandelen. Het is goed om te benadrukken dat de regels en beperkingen kunnen variëren per regio of seizoen.
Houd je ook aan ‘Leave No Trace’ (LNT), een ethische code voor buitensporters en wildkampeerders die inhoudt dat je zo min mogelijk impact maakt op de natuurlijke omgeving waarin je verblijft. Het betekent dat je geen sporen achterlaat van je aanwezigheid, zodat anderen en toekomstige generaties van de natuur kunnen blijven genieten.
Is wildkamperen veilig?
Wildkamperen is toch altijd een beetje spannend. Of wildkamperen in Europa veilig is hangt af van verschillende factoren, zoals de locatie, de omgeving, het seizoen, en je eigen voorbereiding en ervaring. Veiligheid heeft niet alleen te maken met enge mensen met verkeerde bedoelingen, maar ook wilde dieren en natuurfenomenen als overstromingen, stormen en bliksem kunnen bijvoorbeeld je veiligheid bedreigen. Over het algemeen geldt dat als je verantwoordelijk en goed voorbereid bent, wildkamperen in Europa een veilige en prachtige manier kan zijn om te genieten van de natuur.
Veiligheidstips
- Het is belangrijk om op de hoogte te zijn van de lokale bijzonderheden en regelgeving, en om je te houden aan de voorschriften met betrekking tot wildkamperen en de toegang tot natuurgebieden.
- Het is ook verstandig om te informeren bij de lokale bevolking of bij de autoriteiten over eventuele veiligheidsrisico’s en omgangsvormen.
- Verken goed je omgeving voordat je je tent neerzet. Hou bijvoorbeeld rekening met eb en vloed en rivieren die buiten hun oevers treden.
- Verder is het belangrijk om goed voorbereid te zijn. Alle veiligheidsmaatregelen die je bij een andere wandeltocht treft, zoals locatie doorgeven, alarm kunnen slaan, bescherming tegen wilde dieren en weten hoe je EHBO moet verlenen, gelden hier ook.
Tips voor wildkamperen
Hier zijn enkele tips voor wildkamperen in Europa:
- Controleer de lokale wetten: Elk land heeft zijn eigen wetten en regels met betrekking tot wildkamperen. Sommige landen staan het toe, terwijl andere landen het ten strengste verbieden. Zorg er dus voor dat je de lokale wetten kent voordat je gaat wildkamperen. Wees beleefd en respectvol tegenover de lokale bevolking en zorg ervoor dat je hun eigendommen niet betreedt of beschadigt.
- Verken vooraf de omgeving goed voordat je gaat wildkamperen, zodat je op de hoogte bent van eventuele gevaren, zoals wilde dieren, hoog water of gebieden met een hoog risico op bosbranden.
- Kies je kampeerplek zorgvuldig: Kies een veilige en discrete plek om te kamperen. Kies je plek zorgvuldig, weg van paden en wegen met een vlakke en droge ondergrond en niet met de tentopening naar de berg toe. Als het hard gaat regenen stroomt zo je tent vol. Vermijd privéterrein en beschermde gebieden zoals natuurgebieden en nationale parken.
- Wil je een vuurtje maken. Ga er maar vanuit dat het niet mag, of je moet zeker weten van wel. Als je een goede aangelegde vuurplaats ziet, is een goede aanwijzing dat het wel mag. Slechts een verschroeide bodem is nou weer geen goede aanwijzing.
- Zorg ervoor dat je de juiste uitrusting hebt om te overleven in de wildernis. Dit omvat een goede tent, slaapzak, matras, zaklamp, waterfilter, kookgerei en voldoende voedsel.
- Houd het schoon en netjes: Laat geen afval achter en respecteer de natuur. Gebruik een vuilniszak om al je afval in te bewaren en neem het mee als je vertrekt. Laat geen sporen achter van je aanwezigheid.
- Als je gaat wildkamperen, is het belangrijk om verantwoordelijk om te gaan met je behoefte doen. Het kan de natuurlijke omgeving vervuilen en gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Je kunt het op verschillende manieren aanpakken, zoals het begraven van je ontlasting op een plek die ver weg is van waterbronnen, paden en kampeerplekken. Het is belangrijk om dit op een diepte van minimaal 15 centimeter te doen en de ontlasting te bedekken met aarde, bladeren of takjes. Stel je op de hoogte van de regels die gelden in het gebied waar je wandelt.
- Zorg dat er altijd iemand op de hoogte is van je plannen.
- Wees voorbereid op noodgevallen: Neem een EHBO-kit mee en weet hoe je deze moet gebruiken. Houd een mobiele telefoon bij de hand voor noodgevallen, maar zorg ervoor dat je weet of er bereik is op je locatie.
- Wees bewust van wilde dieren: Controleer of er wilde dieren zijn in het gebied waar je gaat kamperen en zorg ervoor dat je weet hoe je moet handelen als je ze tegenkomt. Bewaar je voedsel op een veilige afstand van je tent en sluit de tent goed af om dieren buiten te houden.
- Geniet!
De bekendste lange afstand wandelroutes waar je mag wildkamperen
Wildkamperen is een geweldige manier om van de natuur te genieten en om de charme van een langeafstandswandelpad echt te ervaren. Hieronder vind je een lijst met enkele van de bekendste langeafstandswandelpaden van Europa waar wildkamperen is toegestaan:
De Europese wandelroute E1: Deze route loopt vanaf de Noordkaap in Noorwegen tot Sicilië in Italië. Het is een van de langste wandelroutes in Europa en biedt wandelaars prachtige uitzichten op bergen, meren en bossen. Er zijn verschillende plekken langs de route waar wildkamperen mogelijk is.
De GR20 in Corsica: Dit is een populaire en uitdagende 180 km lange wandelroute die dwars door het bergachtige binnenland van Corsica loopt. De route biedt spectaculaire uitzichten op de Middellandse Zee en het Corsicaanse landschap. Wildkamperen is toegestaan op speciale kampeerplekken langs de route.
De Alta Via in de Dolomieten: Dit is een prachtige route die door de Dolomieten in Italië loopt. Het biedt wandelaars een spectaculair uitzicht op de berglandschappen van de Dolomieten en is een van de populairste wandelroutes in Europa. Er zijn verschillende wildkampeerplekken.
The Haute Route in Zwitserland: Deze wandelroute van 180 km lang voert je langs enkele van de mooiste bergen en landschappen van de Alpen. Wildkamperen is toegestaan, maar je moet wel de regels en voorschriften van de lokale autoriteiten volgen.
The Pennine Way in Engeland: Dit is een wandelroute van 429 km die begint in het Peak District en eindigt in Schotland. Onderweg kom je door prachtige landschappen en er zijn talloze speciale plekken waar je kunt wildkamperen.
The Laugavegur Trail in IJsland: Deze wandelroute van 55 km lang voert je door de spectaculaire landschappen van IJsland, waaronder vulkanen, gletsjers en geothermische gebieden. Wildkamperen is toegestaan
The West Highland Way in Schotland: Deze route loopt van Milngavie nabij Glasgow tot Fort William in het noorden van Schotland. Deze beroemde en zeer toegankelijke wandelroute is 154 km lang en voert door de Schotse Hooglanden. Wildkamperen is bijna overal toegestaan. Er zijn veel afgelegen plekken waar je je tent kunt opzetten en van het prachtige landschap kunt genieten.
De Olavsleden is ‘s werelds noordelijkste pelgrimsroute: van Selånger (Zweden) naar Trondheim (Noorwegen). Het 580 km-lange pad loopt over bergen en door bossen, langs meren en historische plaatsen. Langs de gehele route kun je wildkamperen, zolang je maar 150 meter afstand houdt van huizen en hekken.
De Kungsleden is een 440 kilometer lange wandelroute tussen Abisko en Hemavan in Zweeds Lapland. Het ‘Koningspad’ loopt door de uitgestrekte natuur van vier Nationaal Parken: Abisko, Stora Sjöfallet, Sarek en Pieljekaise. Je mag wildkamperen in Zweden en het pad is er erg geschikt voor. Op logische afstanden vind je hutten, waarbij je in de buurt ook je tent kunt opzetten. Natuurlijk zijn er ook voldoende gelegenheden om de tent in de vrije natuur op te zetten. Het is wel zo dat in de delen die binnen nationale parken vallen, je niet overal mag kamperen. Vooral op de route naar Abisko betekent dat op een aangewezen campingplek kamperen.
Kijk tip: Kungsleden: A Journey through Nothern Sweden
De voorbereiding voor wildkamperen
Het is al een aantal malen in dit artikel voorbij gekomen: informeer je goed over de regels die gelden in het gebied waar jij wilt wildkamperen. Dat voorkomt veel gedoe en ligt je ook een stuk rustiger in je tentje als je weet dat het mag.
Zorg dat je uitrusting goed in orde is. Je hebt veel meer nodig dan wanneer je overnacht in B&B’s of hotels. Let goed op dat je niet te veel mee neemt en dat je spullen zoveel mogelijk lichtgewicht zijn. Ik ben bezig met een artikel over een paklijst voor wildkamperen. Die voeg ik zo snel mogelijk toe.
Ga niet ongetraind op stap. Als je al een getrainde loper bent, vergeet dan niet om ook vooral oefentochten te maken met volledige bepakking. Overnacht na zo’n wandeling dan ook een keer op een gewone camping of paalkampeerplek. Zo’n training helpt je niet alleen fysiek, maar is ook een test of alles lekker zit en of je de juiste spullen bij je hebt en je tent of tarp nog in orde is.
Ben je geen getrainde of ervaren loper, doe dan mee met de online wandeltraining Grote wandeltochten van De Wandeltrainer. Die helpt je uitstekend op weg met trainingsschema’s en goede tips.
Zoek je naar blogs over wandeltochten waarin ik wildgekampeerd heb, kijk dan hier:
In Duitsland en Belgie is een soort van wildkamperen toegestaan op bepaalde plaatsen, aanmelden en soms is betaling vereist.
https://www.trekking-eifel.de
https://www.bivakzone.be/
https://1nitetent.com/en/home/
https://www.trekking-pfalz.de/plaetze
https://www.trekking-bayern.de
In Griekenland is het soms toegestaan. Op plaatsen waar het niet mag kun je het proberen, ze maken er geen punt van als je je netjes gedraagt en geen rommel achterlaat (wat je trouwens nooit moet doen).